تصویر و اسطوره: تحلیل نشانه‌شناختی تصاویر روی جلد مجله ی عامه‌پسند چلچراغ

هدف مقاله حاضر آن است که از منظری نشانه‏شناختی طرح‌های روی جلد مجله چلچراغ را تفسیر کرده، و رمزگان ایدئولوژیکی آن را تحلیل نماید. به منظور نیل به این هدف، چارچوب مفهومی و روش شناسی این تحلیل ملهم از رویکرد رولان بارت تنظیم شده است. توضیح آنکه، مجلات عامه‏پسند در طرح روی جلد خود، تصاویر ویژه‌ای از واقعیت را بازنمایی می‏کنند. از منظر بارت این بازنمایی متأثر از ایدئولوژی مجله است که تلاش دارد با اسطوره‌سازی، بازنمایی خود را بدیهی ساخته و آن را طبیعی جلوه بدهد. به لحاظ روش شناسی نیز از میان 144 طرح روی جلد، شش طرح به شیوه «نمونه‌گیری حاد» به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و بعد از تضمین اعتبار، آنها را مورد تحلیل قرار دادیم. برخی از نتایج تحلیل نشان می‏دهند که ایدئولوژی مجله چلچراغ یک ایدئولوژی انتقادی است که با توسل به اسطوره‏ی قهرمان، اسطوره‏ی ویرانی، اسطوره‏ی کمال زنانه، اسطوره‏ی مردمی بودن، اسطوره‏ی سیاه‏نمایی و اسطوره‏ی مادرانگی مبادرت به بدیهی‌سازی علایق و منظرهای خود می‏کند. این ایدئولوژی از برنامه‏های فراغتی دولت، انحلال خانه‏ی سینما، آلودگی هوا، طرح ممنوعیت خروج دختران زیر 40 سال از کشور، رسانه‏ی ملی انتقاد کرده و از عملکرد برنامه نود و مجری آن و علایق گروه­های واگرا از نظام فرهنگی مرکزی، حمایت می‏نماید.